T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan 2018 verilerine göre Türkiye’nin orman serveti 1 658 120 000 m3’e yükselmiştir. Orman servetinin büyük çoğunluğu korulardan, çok az bir kısmı da baltalık ağaçlardan oluşmaktadır.  Türkiye’de en fazla orman serveti Kastamonu’da bulunmaktadır. Kastamonu, 143 606 229 m3 orman servetiyle Türkiye’nin sahip olduğu orman servetinin yaklaşık %8,6’sına sahiptir.

Tablo 1. 2018 Orman Servetinin İl Düzeyinde Dağılımı (m3)

693 bin hektarlık verimli ormanlarıyla Kastamonu, Türkiye’de en fazla verimli ormana (Ha) sahip ilimizdir. 180 bin hektarı da bozuk orman olmak üzere toplam 873 bin hektarlık orman alanına sahip Kastamonu, toplam ormanlık alan sıralamasında Türkiye’de Antalya’dan sonra ikinci sırada yer almaktadır. Ayrıca 446 bin hektarlık ormansız alana sahip Kastamonu’da toplamda 1 milyon 320 bin hektarlık genel alan bulunmaktadır.

Tablo 2. 2018 Kastamonu Orman Alanlarının Genel Alan İçindeki Payları

Orman

Orman tüm canlılar için yaşam alanı oluşturmaktadır. Kendine özgü bir toprak ve iklim şartları oluşturabilecek kadar genişlikte bir alanı kapsamaktadır. Ağaçlar, ağaççıklar, çalılar, otsu bitkiler, mantarlar toprak üstü ve toprak altında yaşayan tüm canlı ve cansız yaşama alanının tümü ormanı oluşturmaktadır.

Ormandan bazı fotoğraf kareleri

Fidan Dikimi

Öncelikle fidan dikimi yapılacak alanın yeri dikilecek fidanın doğal yetişme şartlarını uygun olmalıdır. Fidanın tutması için tüpten çıkartıldıktan sonra kısa bir sürede dikilmesi gerekmektedir. Açıktaki kökler güneşe ve rüzgara maruz kalmamalıdır.

Uygun şartların olduğu yerde fidan dikimi için ilk olarak fidan boyuna göre 30-40cm kadar kazma ile çukur açılmalıdır. Çukur açılırken çukurun bir tarafı dik diğer tarafı eğimli olacak şekilde açılmalıdır. Fidanın poşeti alt tarafından 2-3 cm kadar kesilir ve yandan yırtılır. Fidan kök boğazına kadar çukura yerleştirildikten sonra poşeti çekilerek çıkartılır. Bir el ile fidan tutulur ve diğer eldeki çapa ile çukur toprak doldurulur. Toprakta boşluk kalmaması için fidan çevresine baskı uygulanır ve toprak seviyesi düşük olursa yeniden toprak eklenmelidir. En son fidanın etrafı çevrelenmelidir.

Ağaçlar

Çevremizde birçok ağaç türü bulunmaktadır. Bunların bazıları birbirine çok benzemektedir ve aynı ağaç türü zannedilmektedir. Oysaki aynı insanlar gibi ağaçlarında bir ailesi bulunmaktadır ve bu ailede farklı türler mevcuttur. Şimdi yaygın olarak bulunan ağaç aileleri ve türleri hakkında bilgiler öğreneceksin 🙂

Çamlar (Pinus)

Çamlar çıralı çamlar ve yumuşak çamlar olarak ikiye ayrılmaktadır. Türkiye’de bulunan çam türleri çıralı çamlardır. Çıralı ve yumuşak çamların anatomik özelliklerinde farklılıklar vardır. Anatomik özellik ağaçların içyapısını incelemektedir. Ülkemizde beş çam türü yetişmektedir. Bunlar Sarıçam (Pinus sylvestris), Karaçam (P. nigra), Kızılçam (P. brutia), Fıstık çamı (P. pinea) ve Halep çamı (P. halepensis).

Çamlarda öz odunu kırmızımsı bir kahverengi renkte ve diri odun sarımsı ya da kırmızımsı beyaz bir renktedir. Çam ağaçlarında reçine kanalları çok fazla olduğu için çıplak gözle görülebilmektedir.

Sarıçam (Pinus sylvestris)

  • Sarıçamlar Türkiye’de bölge olarak Kuzey Doğu Anadolu’da, Batı Anadolu’da ve Orta Anadolu’da, şehir olarak Ardahan, Oltu, Posof, Sarıkamış, Bursa, Eskişehir, Kütahya, Akdağmadeni, Pınarbaşı ve Göksun yörelerinde bulunmaktadır.
  • Ağaç boyları 20-40m arasında değişmektedir ve 1 metreden fazla çap yapabilmektedirler.
  • Dağlık bölgelerde ve alçak yerlerdeki üstün özellikli odunlarda öz odunu koyu renkte olur. Kötü yetişme koşullarında öz odunu oluşmamaktadır. Radyal ve teğet kesitlerde boyuna reçine kanalları çıplak gözle görülebilmektedir. Diri odun 5-10cm.
  • İğne yaprakları 3-8cm’dir. Kısa sürgünlerde ikişer adet, sert, mavimsi yeşil renkte, uçları sivri, batıcı ve ince dişlidir. Ortalarından kıvrıktır. Reçine kanalları bulunmaktadır.

Karaçam (Pinus nigra)

  • Karaçamlar Toroslar’da ve Kuzey Anadolu’nun iç kesimlerinde yetişmektedir.
  • Ağaç boyu 35m ye kadar ulaşabilir. Karaçamlar kendi arasında beşe ayrılmaktadır. Bunlar: Toros Karaçamı, Karaçam, Ehrami Karaçamı, Ebe Karaçamı ve İri Kozalaklı Karaçam. Karaçamların özodunu belirgindir.

Kızılçam (P. brutia)

Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde yetişmektedir. Papaj, Selik ve Yalt. & Boydak olarak üç türü vardır.

Yaprak uzunluğu 10-16cm kadardır. Yaprak yapısı serttir ve koyu yeşil renktedir. Yaprak rengi Halep çamına göre daha koyudur ve karaçama göre daha açıktır.

Fıstık çamı (P. pinea)

  • Batı Anadolu, Kozak, Aydın ve Muğla bölgelerinde yetişmektedir.
  • Yaprak uzunluğu 10-20 cm kadardır. Yaprağı açık yeşil renklidir ve batıcı, sivri uçlu bir yapıya sahiptir.
  • Sahil çamına benzemektedir fakat sahil çamından farklı olarak yaprağın dip kısmında bulunan yaprak kını daha kısa ve açık sarıdır. Sahil çamında yaprak kını uzun ve siyah renklidir.
Halep çamı (P. halepensis)

Adana, Kadirli, Karatepe ve Milas-Bodrum bölgelerinde yetişmektedir.

 

   

 Sahil Çamı (Pinus pinaster)

Yaprakları uzun ve kalındır. Renk olarak parlak mavimsi yeşil ve sarımsı yeşildir. Sivri ve batan bir iğne yaprağa sahiptir.1,5 metre çap yapabilmektedir. 30 metre boya ulaşabilmektedir.

 

Batı Ladini

Çapı 2 metreye kadar boyu ise 60 metreye kadar ulaşmaktadır. İğne yaprakları incedir rengi mavimsi bir yeşildir. Diğer ladin türlerine göre en uzun yapraklı olan batı ladinidir.

 

                 

Mavi Ladin

Çapı 1,5 metreye ulaşabilmektedir. Boyu 30 metreye kadar büyüyebilmektedir.

Yaprağı dökülmemektedir. Yaprakları biraz kıvrık, uçları sivri ve batıcıdır. Rengi mavi-yeşil ya da gümüşi beyazdır.

 

                          Doğu Ladin

Yaprakları diğer ladin türlerine göre kısadır ve 3-11mm boyundadır. Yaprakları koyu yeşil rengindedir ve parlaktır. Sivri değildir küttür. Genç sürgünleri ince, açık kahverengidir ve tüylü bir yapıya sahiptir. Yapraklar düştüklerinde gövde üzerinde törpü gibi bir iz bırakırlar. Yapraklar yatay açıdan bakıldığında dört köşe şeklindedir. Yandaki tomurcukları yumurta biçiminde ya da yuvarlak kızıl kahverengi ve reçinesizdir. Uçtaki tomurcukları köşelidir ve sivri bir yapısı yoktur.

 

Sedir (Himalaya)

Gövde çapı 3 metreye kadar ulaşmaktadır. 40-50 metre boya kadar büyüyebilmektedir. Yaprak rengi gri yeşil ya da açık mavidir.

 

Toros Sediri

İğne yapraklı bir tür olan Toros sediri 1,5-3,5 cm boyunda yapraklara sahiptir.  Yaprakları sert ve batıcıdır. Yaprakları koyu yeşildir yaşlandıkça mavimsi bir renk almaktadır. Genç sürgünleri grimsi kahverengi, çıplak ya da hafif tüylü bir yapıya sahiptir.

 

 

Göknar

Boyu 60 metreye kadar ulaşmaktadır. 2 metre gövde çapına ulaşabilir. Yaprakları 2-3 cm. uzunluğundadır. Uçları genelde küttür. Odunu kerestecilikte, kapı, kasa yapımında ve kağıt üretiminde kullanılabilmektedir

 

Porsuk

Boyu 20 metreye ve gövde çapı bir metreye kadar ulaşabilmektedir. Yaprakları 1-2,5 cm uzunluğundadır. Yaprak rengi koyu yeşildir. Yassı ve kıvrık bir yapıya sahiptir.

 

 

Servi

Gövde çapı dört metre ve boyu 80 metreye kadar ulaşabilmektedir. Yaprağı pul şeklindedir ve yaprak rengi açık yeşil renklidir. Peyzajda genellikle tercih edilen bir ağaç türüdür.

Akçaağaç (Dağ)

Doğu, Kuzey, Güney Anadolu’da yayılış göstermektedir. Daha çok Karadeniz ormanlarında bulunmaktadır.

Öz odunu belirgin ve koyu renkli değildir. Odunu diri odun özelliğindedir ve pembemsi beyaz ile kremsi bir beyaz rengindedir. Düzgün lifli

Odunu serttir ve bükülmesi güçtür. Çalışması fazladır.

Uçakların pervanesinin yapımında, tornalanarak elde edilen malzemelerde, mutfak aletlerinde, parke yapımında, keman alt tablasında, mobilyada, ayakkabı ağaç çivileri, bobin ve makara yapımında, cetvel tahtalarında, kaplama levhada (özellikle enine dalgalı görünüşlerde), müzik aletlerinde, ağaç saplarda balta vb., kullanılmaktadır.

 

 

Kavak   

  • Boyu 50 metreye kadar ulaşmaktadır.
  • Gövde çapı ise 3 metreye kadar büyüyebilmektedir.
  • 300 yıl kadar yaşayabilmektedir.
  • Gövde rengi gri-beyazdır.
  • Yaprakları yeşil renklidir.
  • Kontrplak üretiminde kullanılmaktadır.
 

Akasya

  • Gövde çapı 2 metreye kadar ulaşmaktadır.
  • Boyu 10 metreye kadar ulaşmaktadır.
  • Yaprakları yeşil renktedir. 7-12 yaprak bir arada bulunur. Şekil olarak elipse benzer uçları sivridir.

 

Dişbudak

  • Boyu 25 metreye kadar ulaşmaktadır.
  • Gövde çapı 1,5 metreye kadar ulaşmaktadır.
  • 5- 10 yaprağın bir araya gelmesi ile oluşur. Yaprakları uzun ve uçları sivridir.
  • Yaprak rengi açık yeşildir. Sonbaharda sarıya dönüşmektedir.

 

 

Şimşir

  • Gövde çapı 70 cm kadar ulaşmaktadır.
  • Boyu 9 metreye kadar ulaşmaktadır.
  • Yaprakları açık yeşildir.
  • Yaprak şekli elipse benzemektedir uçları yuvarlaktır.
  • Odunu kaşık ve tarak yapımında, tornacılıkta kullanılmaktadır.

 

Meşe

  • Boyu 50 metreye kadar ulaşmaktadır.
  • Gövde çapı 5 metreye kadar ulaşmaktadır.
  • Yaprak rengi koyu yeşildir.
  • Yaprak boyu uzundur ve girintili çıkıntılı bir yapıya sahiptir.
  • Meyvesi palamuttur. Palamut yeşil renklidir. Şekil olarak üzüm tanesine benzemektedir ve şapkası bulunmaktadır. Rengi zamanla kahverengiye dönüşmektedir.

 

Ceviz

Türkiye’de hemen hemen her bölgesinde ve özellikle tarım arazilerinde Adi ceviz türü bulunmaktadır. Kuzey Anadolu’da cevizi değerli olan cevizler yetişmektedir. Odunu düzgün liflidir. Toprağa yakın kısımlarında yaşlandıkça urlar oluşmaktadır. Bu durum düzensiz şekiller oluşturmaktadır. Ayrıca yıllık halkalar dekoratif bir görüntü oluşturmaktadır.

Öz odunu açık sarımsı, gri ile kırmızımsı kahverengi ve siyaha yakın koyu kahverengi görünümündedir. Diri odun geniştir ve grimsi beyaz bir renktedir. Odunu çok dekoratif, mat ve odunu ince iğne çizikli bir şekildedir.

Masif ve kaplama levha halinde yüksek kaliteli mobilya üretiminde kullanılan bir malzemedir.

Kök kısımlarını içeren kütüklerden ve gövdenin alt tarafından değişik görünümlü kaplama levhalar üretilebilmektedir. Spor aletlerinde, müzik aletlerinde oymacılıkta, markiteride ve tornacılıkta kullanılmaktadır.

                               

Kestane

  • Gövde çapı 7 metreye kadar ulaşmaktadır.
  • Boyu 35 metreye kadar ulaşmaktadır.
  • Yaprakları ince uzun sivri ve damarlıdır.
  • Yaprak rengi yeşildir. Zamanla sarı ve kahverengi bir renk almaktadır.
  • Kestane adında meyvesi vardır.
 

Kızılcık

  • Boyu 5-8 metreye kadar ulaşmaktadır.
  • Yaprakları koyu yeşildir ve tüylüdür.
  • Meyvesinin ekşi bir tadı vardır. Marmelat, reçel, çay vb. alanlarda kullanılmaktadır
Üvez

  • 7-13 adet yaprağın bir araya gelerek oluşturduğu yaprak kümeleri mevcuttur.
  • Meyvesi top halinde birçok küçük tanelerin bir araya gelmesiyle oluşur.
  • Kırmızı renkli meyvelere sahiptir.
  • Meyvesi çay olarak tüketilebilmektedir.

 

 

İğde

  • Gövde çapı 60 cm’ye kadar ulaşmaktadır.
  • Boyu 60 metreye kadar ulaşmaktadır.
  • Yaprak rengi grimsi bir yeşildir.
  • Meyvesi zeytin şeklidedir ve içi unlu bir yapıdadır.
                         

Fındık

  • Yaprakları az tırtıklı ve rengi yeşildir.
  • Meyvesi kuruyemiş olarak kullanılmaktadır.
Ihlamur

  • Yaprak kenarları çok tırtıklıdır.
  • Pürüzsüz ve parlaktır.
  • Fındık tüylü dikenimsi ve çok lifli olur. Yaprak kenarındaki tırtıklar ıhlamur yaprağından daha azdır.
  • Ihlamurun meyvesi kış aylarında çay olarak kullanılmaktadır.
Badem

  • Yaprakları koyu yeşil renklidir.
  • Uzun ucu sivri bir yaprak yapısı vardır.
  • Meyvesi badem kuruyemiş olarak tüketilmektedir.

 

 

Semizotu

  • Yıllık otsu bir bitkidir.
  • Toprak üzerinde yassı bir şekilde büyür.
  • Yaprakları Yeşil renklidir.
  • Yaprakları yuvarlak ve etlidir.
  • Yaprakları ve sapı besin olarak tüketilmektedir.
Deve Dikeni

  • Deve dikeni doğada kendiliğinden taşlık ve kurak alanlarda yetişmektedir.
  • Çay ve yağ olarak kullanılmaktadır.
  • Ruhsal ve duygusal olarak sakinleşmek içinde kullananlar bulunmaktadır.
 

Karahindibağ

  • Karahindibağ yol kenarlarında, tarla kıyılarında ve çayırlık alanlarda kendiliğinden yetişmektedir.
  • Çok yıllık otsu bir bitkidir.
  • Sarı renkte çiçekleri bulunmaktadır bu çiçekler zamanla karahindibağın tohumlarını taşıyan beyaz toplar haline dönüşmektedir.

 

 

Alıç

  • Boyu 10 metreye kadar ulaşabilir.
  • Yaprağı yeşil renklidir.
  • Meyvesi kırmızı ve sarı renklidir.

 

                         

                               Süs Eriği

  • Boyu 15 metreye kadar ulaşır.
  • Gövde çapı 1 metre kadar çap yapabilmektedir.
  • Yaprakları kırmızı renktedir.
  • Meyvesi kırmızı ve sarı renklidir.
 

Salep

  • Otsu bir bitkidir.
  • Çiçekleri üzüm salkımı şeklinde ve mor renklidir.
  • Uzun ve dik bir yapıya sahiptir.
  • Besin ve içecek olarak kullanılmaktadır.

 

 

Mıkcık

  • Bir mantar türüdür.
  • Çayırlarda doğal olarak özellikle nemli yerlerde yetişmektedir.
  • Besin olarak tüketilmektedir.

 

 

Yaşamımızın bir parçası olan ormanlar hayvanlara da ev sahipliği yapmaktadır. Hayvanlar doğadaki yaşam döngüsünü tamamlamaktadır. Şimdi size bazı hayvanları tanıtacağız.

Arı ve Petek

Polen

Ayı

Baykuş

Çekirge

Geyik

Güvercin

Tilki

Tavşan

Kurt

Kelebek

Sincap

Tırtıl

Uğurböceği

Kurbağa

Kertenkele

Karga

Kartal

Kaplumbağa

Kuğu

Leylek

Şahin

Serçe

Martı

Kaz

Saka

Yusufçuk

Ördek

Solucan

Fare

Yangınlar tepe yangını, örtü yangını ve toprak yangını olarak gruplandırılmaktadır.

Örtü yangınında beyaz bir duman ve gaz çıkışı olmaktadır. Tepe yangınında gri ve siyah bir duman oluşmaktadır. Gaz çıkışı fazla olmaktadır. Dumanın rengindeki koyuluk gaz çıkışının fazlalığından kaynaklanmaktadır.

Yangın oluşması için yangın üçgeninin aynı anda bir arada bulunması gerekmektedir.  Bunlar:

1- Oksijen (O2)

2- Isı

3- Yakıt (Yanıcı Madde)

Yangın üçgeninde yangını söndürmek için üç kenardan birini kırmak için Yakıt (Yanıcı Madde) kenarına müdahale edilmesi gerekmektedir.

Sıcaklık 260-400oC, oksijen en az %15dir.

Isıya müdahalede su, köpük ve geciktirici madde kullanılır.

Alevi söndürmek için yanıcı maddenin ısısının söndürülmesi gerekir. Alevin kaynağına müdahale edilir.

Yangın söndürmek için kullanılan aletler:

Balta, kürek, tırmık, baltalı kazma, şaplak(örtü yangınında kullanılır), tırmıklı çapa. Kazma ve çapa örtü yangının da meyilli arazilerde hendek açılması için kullanılır.

İnsan ve doğa arasında ortak noktalar olduğu için insan ve doğa birbirini tamamlamaktadır. Ormanların sürdürülebilirliğinin sağlanması ve toplumların ormanların faydalarından yararlanabilmesi için kamu bilincinin artırılması gerekmektedir. Bu konuda orman pedagojisi halkla çalışma araçlarından biri olarak kullanılmaktadır.

Orman pedagojisinin amacı; özellikle bir uzman (ormancı, akademisyen vb.) yardımı ile ormandaki etkinlikler ile ormanın varlığına saygı duyulmasını ve bu saygı ile birlikte ormanın işlevinin öğrenilerek ormanın varlığını sürdürmesi için uygun davranışların benimsenmesini sağlamaktır.

Orman pedagojisi ile kişinin duyguları iyileştirilerek duygusal zekayı güçlendiren etkinlikler yoluyla teorik ve pratik bilgilerin birleştirilmesi sağlanmaktadır.

Çocuklara ormanın sadece ekosistem olmadığını toplum için önemini vurgulamaktadır. Halkın çevre bilincini artırır ve halkın ormancılık algısının gelişmesine katkıda bulunmaktadır. Çevre için ortak sorumluluk duygusunu oluşturmaktadır. Ormanın çok işlevliliği konusunda anlayışı güçlendirmektedir.

Bu kapsamda ihtisaslaşma koordinatörlüğümüz olarak çeşitli hedef gruplar ile bir araya gelinerek orman bilincinin güçlendirilmesini sağlamayı amaçlamaktayız. Bu gruplar:

  • Okullar ( anaokulları, ilkokullar, liseler, üniversiteler)
  • Hastanelerin çocuk koğuşları
  • Yetişkinler ve yaşlılar
  • Yetimhaneler

Orman endüstrisinde doğada ömrü sonlanmış olan ya da bulunduğu meşcere için uygun olmayan ağaçlar kullanılarak sağlıklı ürünler elde edilmektedir. Bu sayede hastalıklı ağaçlarda ormandan uzaklaştırılarak sağlıklı ağaçlara zarar vermeleri önlenmektedir ve gelecek nesillere daha sağlıklı ve çap yapmış ağaçlar aktarılmaktadır. Orman endüstrisinde elde edilen bazı ürünler.

Ormana artık fayda sağlamayacak olan ağaçlar ormandan uzaklaştırılarak orman depolarına sevki gerçekleştirilir. Bu depolarda standartlara uygun olarak boyutlandırılmış ve çapları numaralandırılmış olan tomruklar sınıflandırılarak istiflenmektedir.

Çam ağacı türlerinin odunu kolay işlenen,  tutkal tutma kapasitesi yüksek, iyi çivi tutan ve orta derecede çalışan bir malzemedir. Çam odunu maden direği, tel direği, çit kazıkları, travers, emprenye edildiğinde toprak ve su ile temas eden köprü malzemesi, gemi güverte döşemelerinde, ambalaj sandığı, uçaklarda, kontrplak, selüloz sanayiinde ve kâğıt sektöründe kullanılmaktadır.

  • Okullarda dersler ( dramatik oyunlar, tiyatrolar )
  • Ormanda geziler ve yürüyüşler – deneyimsel oyunlar, proje öğrenimi, iş aktiviteleri
  • Turistik alanlarda yürüyüş ve bisiklet kullanımı
  • Doğa parkurları
  • Hatıra ağaçları
  • Ağaçların standarda göre boylanması
  • Ağaç çap ölçümü ve yıllık halka sayımı
  • Damga ve numaralandırma işlemlerinin gösterilmesi
  • Sergiler
  • Bilgi, sanat ve edebi yarışmalar
  • Yaz kampları
  • Çocuklar ve yetişkinler için yayınlar
  • Fikir atölyeleri